Ειδικότερα:
Το ΕΣ αποτελεί ένα πολύ σημαντικό εργαλείο ιδιαίτερα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Δίνει την αφορμή σε αυτές τις επιχειρήσεις να εστιάσουν σε ζητήματα και λειτουργίες της επιστήμης της Διοίκησης Επιχειρήσεων, τις οποίες δεν έχουν αναπτύξει ακόμα, λόγω του μεγέθους. Οι λειτουργίες αυτές είναι, ενδεικτικά:
Οι σύγχρονες επιτυχημένες επιχειρήσεις, είτε κατά την αρχική φάση της εκκίνησης της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας, είτε σε επόμενα στάδια ανάπτυξης, όπου στοχεύουν στο να επιτύχουν την δυναμικότερη ανάπτυξη και εξέλιξή τους, βρίσκονται σε μια διαρκή διαδικασία αναζήτησης στρατηγικών συνεργασιών και ευκαιριών επέκτασης σε νέα προϊόντα, αγορές και δίκτυα διανομής.
Για την σύγχρονη επιχείρηση, το εξωτερικό περιβάλλον πλέον δεν περιορίζεται στα στενά γεωγραφικά όρια της επιχειρηματικής της δραστηριότητας ούτε στα παραδοσιακά κανάλια διάδρασης, δηλαδή τους προμηθευτές και τους πελάτες της. Είναι υποχρεωμένη, για την καλύτερη ισοστάθμιση και τον περιορισμό του επιχειρηματικού κινδύνου, να αναπροσαρμόζει διαρκώς τις δραστηριότητές της, μέσα και έξω από τη χώρα στην οποία δραστηριοποιείται και να διαφοροποιεί και να διευρύνει τη βάση των προμηθευτών και πελατών της. Στην προσπάθειά της αυτή, είναι συχνά απαραίτητο να αναζητήσει εξωτερική χρηματοδότηση από κάποια τράπεζα, κάποιον κρατικό ή διεθνή φορέα, από ένα νέο συνέταιρο ή, για μεγαλύτερες επιχειρήσεις, από την εισαγωγή μετοχών σε κάποιο χρηματιστήριο, από την έκδοση ομολόγων, κλπ. Μια άλλη στρατηγική ανάπτυξης μπορεί να είναι μέσω εξαγοράς άλλων επιχειρήσεων, με στόχο την κάθετη ή οριζόντια ολοκλήρωση της επιχειρηματικής της δραστηριότητας, ή μέσω συγχωνεύσεων με ανταγωνιστές ή προμηθευτές.
Σε κάθε περίπτωση αιτήματος για χρηματοδότηση, στρατηγική συνεργασία ή αγορά ή συγχώνευση με κάποια άλλη επιχείρηση, ο ενδιαφερόμενος θα χρειαστεί να υποβάλει ένα λεπτομερές Επιχειρηματικό Σχέδιο (Business Plan). Το Επιχειρηματικό Σχέδιο αποτελεί μια πλήρη και σε βάθος ανάλυση της υπάρχουσας (ή σχεδιαζόμενης, όταν πρόκειται για εκκίνηση) επιχείρησης που φωτίζει όλες τις πτυχές της επιχειρηματικής της δραστηριότητας. Συμπεριλαμβάνει την ανάλυση της εικόνας ολόκληρου του κλάδου καθώς και της θέσης της επιχείρησης μέσα σε αυτόν. Επίσης, παρουσιάζει την διαχρονική πορεία της επιχείρησης, μέσα από την ιστορική αναδρομή από την ίδρυσή της μέχρι και σήμερα, αναλύει την τρέχουσα δομή, οργάνωση και επιχειρηματική της δραστηριότητα. Τέλος, το Επιχειρηματικό Σχέδιο αποτυπώνει το επιχειρηματικό όραμα, τους στρατηγικούς στόχους και τα σχέδια για το μέλλον.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, το Επιχειρηματικό Σχέδιο είναι το παράθυρο μέσα από το οποίο δυνητικοί επενδυτές, χρηματοδοτικοί οργανισμοί και άλλοι ενδιαφερόμενοι θα γνωρίσουν, θα κατανοήσουν και θα αξιολογήσουν την επιχείρηση.
Εκκίνηση επιχειρηματικής δραστηριότητας με μια νέα επιχειρηματική ιδέα (start-up). Στην περίπτωση αυτή, κατά την σύνταξη του επιχειρηματικού σχεδίου, θα δοθεί έμφαση στη βιωσιμότητα της επιχειρηματικής δραστηριότητας που θα προέλθει από την υλοποίηση της ιδέας, αλλά, και στις ικανότητες του επιχειρηματικού σχήματος διοίκησης στο να ιδρύσει και να διοικήσει μια επιχείρηση με τρόπο που θα την καταστήσει κερδοφόρα και επιτυχημένη. Η επιχειρηματική ιδέα και η καινοτομία της παίζει φυσικά σημαντικό ρόλο. Εδώ όμως πρέπει να θυμόμαστε ότι οι χρηματοδότες προτιμούν μια μέτρια ιδέα που θα υλοποιηθεί από μια εξαιρετική επιχειρηματική ομάδα παρά μια εξαιρετική ιδέα που θα την υλοποιήσει μια μέτρια επιχειρηματική ομάδα.
Μία υφιστάμενη επιχείρηση η οποία σκοπεύει να προβεί σε εξαγορά ή συγχώνευση, σε διείσδυση σε νέες αγορές, σε έρευνα και ανάπτυξη (R&D), σε δημιουργία και υλοποίηση ενός νέου προϊόντος ή υπηρεσίας. Στην περίπτωση αυτή, το άτομο ή η ομάδα που αναλαμβάνει την σύνταξη του Επιχειρηματικού Σχεδίου θα πρέπει να πραγματοποιήσει μια ενδελεχή έρευνα και ανάλυση όλων των επιμέρους συνιστωσών της επιχείρησης με σκοπό να πείσει τους δυνητικούς χρηματοδότες για την δυναμική της και την πιθανότητα επιτυχίας του σχεδιαζόμενου εγχειρήματος.
το Επιχειρηματικό Σχέδιο (ΕΣ) αποτελεί ένα οργανωμένο και δομημένο σύστημα ανάλυσης και παρουσίασης της επιχείρησης. Με αυτό παρέχεται η πληροφόρηση που είναι απαραίτητη σε τρίτους ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος που προέρχεται από την ασύμμετρη πληροφόρηση. Ασύμμετρη πληροφόρηση και ειδικότερα το πρόβλημα της δυσμενούς επιλογής(adverse selection) έχουμε πριν την υπογραφή μιας χρηματοδοτικής συμφωνίας καθώς οι δύο αντισυμβαλλόμενοι δεν έχουν στην διάθεσή τους την ίδια πληροφόρηση. Για παράδειγμα, στην περίπτωση του τραπεζικού δανεισμού, ο/η επιχειρηματίας γνωρίζει πολύ καλύτερα τις αρετές και τα προβλήματα της επιχείρησής του/της από ότι η τράπεζα. Η μείωση της αβεβαιότητας διευκολύνει την απόφαση για την χρηματοδότηση, συνεργασία ή επένδυση. Στο ΕΣ παρουσιάζεται μια ολοκληρωμένη εικόνα της επιχείρησης και του προϊόντος ή των υπηρεσιών της, του κλάδου στον οποίο δραστηριοποιείται, της διοίκησης και του προσωπικού καθώς και λεπτομερή σχέδια δράσης για το μέλλον.
Αυτό που παραβλέπουν πολλές επιχειρήσεις και ιδιαίτερα οι μικρομεσαίες, είναι η σημαντικότητα του ΕΣ για τους ιδιοκτήτες, μετόχους και διοίκηση της επιχείρησής τους. Το ΕΣ αποτελεί εργαλείο απαραίτητο για τον καθορισμό του οράματος, των στόχων και την χάραξη της στρατηγικής ανάπτυξης και επιχειρηματικού προσανατολισμού. Η ίδια η διαδικασία σύνταξης του ΕΣ απαιτεί εξαιρετικά ενδελεχή έρευνα τόσο των ποιοτικών όσο και των ποσοτικών χαρακτηριστικών της επιχείρησης. Αναλύονται μέσα σε ένα δομημένο πλαίσιο ποιοτικά χαρακτηριστικά όπως: οι επιχειρηματικές διαδικασίες και πρακτικές, η δομή και το σχήμα διοίκησης και εσωτερικού ελέγχου, τα σχέδια για ανάπτυξη και επέκταση, κλπ. Η ποσοτική ανάλυση γίνεται με την βοήθεια εναλλακτικών σεναρίων που βοηθούν στην εκτίμηση της ευαισθησίας των αποτελεσμάτων και αφορούν σε αναλυτικό χρηματοοικονομικό έλεγχο και αξιολόγηση της μελλοντικής οικονομικής δραστηριότητας και των αποτελεσμάτων της επιχείρησης. Έτσι το ΕΣ αποτελεί μια εξαιρετική αφορμή για να διασαφηνιστούν οι προοπτικές της επιχείρησης (και της επιχειρηματικής ιδέας) και να εντοπιστούν τυχόν προβλήματα, παραλείψεις ή σημεία που χρίζουν βελτίωσης. Επιπρόσθετα, θα αναδειχθούν οι εσωτερικές δυνάμεις της επιχείρησης, οι άριστες πρακτικές (best practices): τι κάνει σωστά και καλύτερα από τους ανταγωνιστές της, ποιες διαδικασίες της είναι αποτελεσματικές και πρέπει να διατηρηθούν ή και να αντιγραφούν/μεταφερθούν και σε άλλα τμήματα και διευθύνσεις, κλπ. Η ανάλυση αυτή αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες επιτυχίας του επιχειρηματικού εγχειρήματος.Έτσι το ΕΣ, παρόλο που στοχεύει κυρίως στο εξωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης, είναι ιδιαίτερα χρήσιμο και για το εσωτερικό περιβάλλον της.